Określenie momentu powstania obowiązku podatkowego jest bardzo istotne dla podatnika. Do końca 2013 r. co do zasady moment powstania obowiązku pokrywał się z datą wystawienia faktury. Od stycznia 2014 r. faktura stanowi jedynie dokument, z którego możemy wyczytać jaki jest podatek należny u sprzedawcy i naliczony i nabywcy.
O tym, kiedy sprzedawca powinien wykazać w deklaracji VAT-7 podatek należny a nabywca odliczyć podatek naliczony, decyduje moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy, a nie jak dotąd moment wystawienia faktury czy otrzymania faktury.
Czynności podlegające opodatkowaniu
Momentem powstania obowiązku podatkowego jest co do zasady moment faktycznego dokonania czynności podlegającej opodatkowaniu.
- W przypadku dokonania sprzedaży towarów jest to moment, od którego nabywca może rozporządzać towarem jak właściciel. Oto kilka przykładów określenia momentu powstania obowiązku podatkowego:
a) towar zostaje wydany bezpośrednio nabywcy lub osobie przez niego wskazanej – z chwilą jego wydania;
b) towar zostaje przekazany w miejsce wskazane przez nabywce – z chwilą jego przekazania;
c) towar zostaje przetransportowany transportem własnym lub wynajętym przez sprzedawcę do miejsca wskazanego przez nabywcę – z chwilą dostarczenia do umówionego miejsca;
d) towar zostaje przetransportowany za pośrednictwem poczty, kuriera czy przewoźnika wynajętym przez nabywcę i na jego ryzyko – z chwilą wydania towaru podmiotowi uprawnionemu do dostarczenia towaru. - W przypadku wykonania usługi za moment jej wykonania uważa się chwilę, w której wykonywanie usługi zostało zakończone i odebrana. Oto kilka przykładów określenia momentów powstania obowiązku podatkowego:
a) usługa rozliczana częściowo – z chwilą zapłaty za część wykonanej usługi;
b) usługa wykonywana etapami – z chwilą wykonania poszczególnych etapów, które wymagają zapłaty;
c) usługa wykonywana w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której nie określono okresowych rozliczeń – z chwilą zakończenia danego roku podatkowego.
Dla dostaw towarów o charakterze ciągłym moment powstania obowiązku podatkowego ustala się tak samo jak w przypadku usług wykonywanych w sposób ciągły.
W przypadku otrzymania całości lub części zapłaty za towar lub usługę moment powstania obowiązku podatkowego powstanie z chwilą otrzymania tej zapłaty.
Większość dotychczas obowiązujących zasad szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego przestaje obowiązywać i przechodzi na rozliczenia według zasad ogólnych.
Zasady szczególne powstania obowiązku podatkowego.
- Sprzedaż komisowa, czyli komitent wydaje towar komisantowi – z chwilą otrzymania przez komitenta całości lub części zapłaty.
- Przeniesienie towaru tytułem odszkodowania z nakazu organu władz publicznych lub działających w jego imieniu podmiotów – z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty.
- Przeniesienie własności do towaru z dłużnika dokonanej w trybie egzekucji administracyjnej lub komorniczej – z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty.
- Świadczenie usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury – z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty.
- Świadczenia usług zwolnionych od podatku:
a) usług ubezpieczeniowych, reasekuracyjnych i pośrednictwa w świadczeniu tych usług a także usług ubezpieczeniowych świadczonych przez ubezpieczającego na cudzy rachunek, za wyjątkiem zbywania praw nabytych w ramach umów ubezpieczenia czy asekuracji;
b) usługi udzielania pożyczek lub kredytów pieniężnych oraz pośrednictwo w ich udzielaniu i zarządzenie pożyczkami i kredytami;
c) usługi w zakresie zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych takie jak poręczenia i gwarancje oraz pośrednictwo w świadczeniu tych usług jak również zarządzanie tymi gwarancjami;
d) usługi w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych, depozytów środków pieniężnych, transakcji płatniczych, transferów i przekazów pieniężnych, weksli, długów i czeków oraz usług pośrednictwa w tym zakresie;
e) usług i ich pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach i innych podmiotach prawa handlowego, za wyjątkiem usług zarządzania i przechowywania tych udziałów;
f) usługi obrotu instrumentami finansowymi, za wyjątkiem usług zarządzania i przechowywania tych instrumentów oraz usług pośrednictwa w tym zakresie.
– z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty. - W przypadku otrzymania dotacji, subwencji lub innych dopłat o podobnym charakterze – z chwilą otrzymania przez podatnika jej całości lub części.
- Świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych – z chwilą wystawienia faktury.
- Sprzedaż książek drukowanych – z chwilą wystawienia faktury.
- Świadczenia usług polegających na drukowaniu książek – z chwilą wystawienia faktury.
- W przypadku dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego – z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż z upływem terminu płatności.
- W przypadku świadczenia usług:
a) telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
b) dzierżawy, najmu, leasingu lub umów o podobnym charakterze,
c) dozoru i przechowywania, ochrony osób i mienia,
d) stałej obsługi prawnej i biurowej
– z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż z upływem terminu płatności.
